زخم‌های زلزله مسجدسلیمان التیام یافتند؟

زمین لرزه‌ای که در تیرماه سال ۱۳۹۸ در مسجدسلیمان رخ داد، ویرانی‌های زیادی به بار آورد، پس از گذشت حدود ۲ سال، حال خرابه‌های شهر چطور است؟

 صدا و سیما خوزستان؛ حدود ساعت ۱۱ و ۳۰ دقیقه روز دوشنبه ۱۷ تیرماه سال ۱۳۹۸ زمین در استان خوزستان لرزید، از هر شهری احساس کردن لرزه‌های وحشتناک زمین گزارش می‌شد، همه از خانه‌ها بیرون آمدند، کانون زمین لرزه معلوم نبود، ولی شهروندان از اهواز، دزفول، شوشتر و سایر شهرستان‌ها و حتی در استان‌های لرستان، اصفهان و شهر‌های شهرکرد، ایلام، همدان، شیراز، یاسوج و کرمانشاه لرزش زمین را حس کرده بودند، چراغ ها، تابلو‌ها با تکان دادن نشان می‌دانند که آن‌ها هم این حادثه را درک کرده اند.

پس از دقایقی موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران کانون زمین لرزه را مسجدسلیمان، شهر اولین‌ها اعلام کرد، نیرو‌های امدادی و مسئولان سراسیمه از شهر‌های همجوار خود را به محل حادثه رساندند، قدرت زلزله ۵.۷ ریشتر اعلام شده بود، گویی زمین همه خشم خود را به نمایش گذاشت، با تیم خبری عازم محل حادثه شدم، ابتدا چهره شهر، بمباران‌های سال‌های ۸ سال دفاع مقدس را در ذهنم تداعی می‌کرد.

مادری در حالی که لباسهایش خاکی شده بود، به سر می‌زد و ناله می‌کرد، به پهنای صورت اشک می‌ریخت، سراسیمه به دنبال فرزندش می‌گشت، گویا زیر آوار مانده بود، خودرو‌های پارک شده در خیابان‌ها زیر تکه‌های آجر و سنگ مدفون شده بودند، سرخ پوشان هلال احمر و سگ‌های زنده یاب هم وارد میدان امدادرسانی شدند.

پارک‌ها و فضای باز تنها جای امنی بود که مسجدسلیمانی‌ها می‌توانستند در گرمای سوزان و طاقت فرسای خوزستان از جان خود محافظت کنند، هر کسی به سهم خود تلاش می‌کرد آواربرداری با سرعت بیشتری انجام شود، شدت زلزله به حدی بود که بسیاری از خانه‌ها تخریب شدند و بسیاری هم خسارت زیادی دیدند، خرده‌های شیشه و تکه‌های مصالح ساختمانی در همه خیابان‌ها و کوچه و پس کوچه‌ها دیده می‌شد.

از بافت فرسوده شهر اولین‌ها و زادگاه نفت نگویم بهتر است، گویی زمین کینه‌ای دیرینه با اهالی مناطق محروم داشت که اینگونه به آن‌ها سیلی زد، برق قطع شده و صدای آژیر‌های خودرو‌های آتش نشانی و اورژانس ۱۱۵ و صدای فریاد و امدادخواهی مردم شهر را فراگرفته بود، ناگفته نماند که یک از اهالی مسجدسلیمان از شدت وحشت و بر اثر سکته قلبی جان خود را از دست داد، تلفن‌های همراه هم در دسترس نبودند و کسی نمی‌توانست جویای حال اقوام و آشنایان شود، ریزش کوه و مسدود شدن محور‌های مواصلاتی هم قوز بالای قوز ماجرا بود.

پاساژ‌ها و واحد‌های تجاری هم از شلاق‌های زلزله در امان نمانده بودند، آجر‌ها و سنگ‌ها را کنار می‌زدند تا بتوانند سرمایه خود را از زیر آوار بیرون بیاورند، سرمایه‌ای که سال‌ها برای جمع آوری آن شب و روز سختی کشیده بودند، حالا طی چند ثانیه، همه سرمایه از بین رفت، باید از صفر شروع می‌کردند، ولی باز هم شکر می‌کردند که اعضای خانواده را در این اتفاق مهیب از دست نداده بودند.

براساس اعلام مدیرعامل شرکت بهره‌برداری نفت و گاز مسجدسلیمان، این زلزله ویرانگر حریف واحد‌های عملیاتی و تاسیسات نفت و گاز این شرکت نشده بود و دست خالی از آنجا رفت و فعالیت‌های عملیاتی بدون وقفه ادامه داشت، تیم‌های ارزیاب و تیمی از بنیاد مسکن بلافاصله پس از وقوع حادثه در محل حضور پیدا کرد تا میزان خسارت را تعیین کنند، البته ۲ بخش از بیمارستان نفت در مسجدسلیمان دچار ریزش شد و نسبت به تخلیه آن اقدام کردند.

براساس اعلام مدیرعامل شرکت بهره‌برداری نفت و گاز مسجدسلیمان، این زلزله ویرانگر حریف واحد‌های عملیاتی و تاسیسات نفت و گاز این شرکت نشده بود و دست خالی از آنجا رفت و فعالیت‌های عملیاتی بدون وقفه ادامه داشت، تیم‌های ارزیاب و تیمی از بنیاد مسکن بلافاصله پس از وقوع حادثه در محل حضور پیدا کرد تا میزان خسارت را تعیین کنند، البته ۲ بخش از بیمارستان نفت در مسجدسلیمان دچار ریزش شد و نسبت به تخلیه آن اقدام کردند.

تعداد مصدومان لحظه به لحظه در حال افزایش بود، مردم در پارک‌ها سرگردان بودند، چادر‌های هلال احمر یکی پس از دیگری علم می‌شدند تا خانواده‌ها از گرمای سوزان به درون چادر‌ها پناه ببرند، البته باید شب را هم در چادر‌ها سپری می‌کردند، چون هر لحظه امکان وقوع پس لرز‌ها با شدت‌های مختلف وجود داشت، مدرسه و مساجد و خانه‌های روستایی هم از خسارت‌های این زلزله در امان نمانده بودند.

اما در میان این همه غم و آه و ناله و خسارت، صدای گریه نوزاد دختر از بیمارستان ۲۲ بهمن مسجدسلیمان بلند شد، گویی تولد او می‌خواست به همه ثابت کند که زندگی جاری است و ادامه دارد، حتی اگر حوادثی مثل سیل و زلزله و… به وقوع بپیوندند.

اکنون ۲ سال از آن حادثه تلخ و با ویرانی‌هایی که برجا گذاشته بود می‌گذرد، مسئولان خوزستان و مسجدسلیمان قول داده بودند که برای خانواده‌های خسارت دیده و زلزله زده پناهگاهی امن بسازند تا دیگر از حوادث هراسی نداشته باشند، به منظور بررسی موضوع راهی استانداری خوزستان شدم تا آخرین وضعیت بهسازی و احداث منازل زلزله زده را از معاونت امور عمرانی استاندار جویا شوم.

استقرار مناطق پرجمعیت مسجدسلیمان در محدوده نشت نفت و گاز

فاضل عبیات معاون امور عمرانی و برنامه ریزی استاندار خوزستان گفت: با توجه به وقوع زلزله در تیرماه سال ۹۸ در مسجدسلیمان، دستورالعملی مبنی بر احداث یک هزار و ۵۰۰ واحد مسکونی مصوب شد، اما برخی از مناطق پرجمعیت در محدوده نشت نفت و گاز قرار دارند، ضمن اینکه برخی دیگر از منازل در مناطق دارای بافت فرسوده و ناکارآمد قرار گرفته اند.

وی با بیان اینکه شهرستان مسجدسلیمان به نگاه ویژه‌ای در زمینه توسعه و پیشرفت شهری نیاز دارد، ولی از این لحاظ مغفول مانده، افزود: کار احداث مسکن با سرعت بالایی در حال انجام است و تا خردادماه امسال عملیات ساخت و ساز به پایان خواهد رسید و خانواده‌های مسجدسلیمانی در خانه‌هایی امن سکونت خواهند یافت، ضمن اینکه ۵۰۰ واحد مسکونی نیز در شهرک ولیعصر (عج) تکمیل شده و به بهره برداری رسیده اند.

۶۵ درصد مناطق در بافت فرسوده قرار دارند

عبیات بیان داشت: علاوه بر واحد‌های احداثی، ۷ هزار و ۵۰۰ واحد نیز براساس نظر کارشناسان نیاز به تعمیر و بهسازی داشتند که عملیات بهسازی آن‌ها به پایان رسیده و بهره برداری از آن‌ها انجام شده است، اما این شهرستان از نظر بافت فرسوده شرایط ویژه‌ای دارد و درصد زیادی از مناطق آن در محدوده ناکارآمد قرار دارند، به گونه‌ای که براساس مطالعات انجام شده در زمینه بازآفرینی این شهر، حدود ۶۵ درصد آن جزو بافت ناکارآمد است، البته به اقدامات انجام شده در مناطق زلزله زده و آلوده به نشت نفت و گاز شاهد کاهش میزان بافت فرسوده هستیم.

خداحافظی مسجدسلیمان با مناطق آلوده به نفت و گاز و بافت فرسوده

این مقام مسئول با بیان اینکه علاوه بر موارد مذکور، احداث ۱۰ هزار واحد مسکونی در این شهرستان در دستور کار است، ادامه داد: با مشکل تامین زمین مواجه هستیم و بخشی از زمین مورد نیاز تامین شده و حدود ۴۹۵ واحد که بیشتر مربوط به مناطق آلوده به نفت و گاز هستند، تکمیل شده اند و احداث و تکمیل ۵۰۰ واحد باقیمانده نیز پس از تکمیل پرونده و طی کردن مراحل اداری صورت می‌گیرد.

معاون امور عمرانی و برنامه ریزی استاندار خوزستان تصریح کرد: براساس برنامه ریزی‌های انجام شده تلاش می‌کنیم در بازه زمانی ۴ سال، عملیات احداث و تکمیل ۱۰ واحد مسکونی به پایان برسد و در اختیار افراد واجد شرایط قرار بگیرد و مشکلات اهالی ساکن در مناطق آلوده به نفت و گاز و همچنین مناطق نارکارآمد شهری مرتفع شود.

چرا عقب ماندگی دست از شهر اولین‌ها برنمی دارد؟

وی اظهار داشت: مسجدسلیمان از آن جهت به شهر اولین‌ها معروف است که بسیاری از مسائل زندگی شهری و مدرن و مسائل مربوط به توسعه و اشتغال از آن نشات گرفته، اما تحت شرایطی این شهرستان دچار عقب ماندگی شده، اگرچه ساکنان آن شایسته و لایق زندگی در شهری با بهترین شرایط و امکانات هستند و با اقدامات در دست اجرا تلاش می‌کنیم در این زمینه مشکلات را مرتفع نماییم، اما به این مسئله باید واقف بود که مشکلات متعددی در ارتباط با طرح تفصیلی شهری، تامین زمین برای جابجایی مناطق آلوده و پرخطر و… وجود دارد که پیگیری‌ها در این زمینه ادامه دارد.

عبیات در ادامه با ابراز امیدواری نسبت به ساماندهی شهر زادگاه نفت در مدت قابل قبولی، گفت: باید به این موضوع توجه داشت که براساس تحقیقات انجام شده و گزارش‌های موجود، مسجدسلیمان جزو شهر‌های مهاجرفرصت محسوب می‌شود و باید اقداماتی در این زمینه و در خور مردم این شهرستان انجام شود.

بانک‌ها ملکف به ارائه وام و تسهیلات به متقاضیان

وی در ادامه درخصوص اعطای وام به متقاضیان و آسیب دیدگان از زلزله سال ۹۸ بیان داشت: بانک‌ها مکلف به اعطای وام هستند، البته مطابق گزارش‌ها و مستندات موجود، وام‌های بلاعوض به افراد واجد شرایط اعطا شده است، تسهیلات بهسازی و تعمیرات منازل، با توجه به اینکه به تناسب پیشرفت کار پرداخت می‌شوند، پرداخت‌ها مرحله بندی شده و درصد پیشرفت بسیار بالای شاهد هستیم، ضمن اینکه متقاضیانی که در دریافت مطالبات خود دچار مشکل شده اند می‌توانند با مراجعه به اداره بنیاد مسکن شهرستان و بانک‌ها عامل نسبت به رفع مشکل خود اقدام کنند.

از آنجایی که بنیاد مسکن انقلاب اسلامی متولی احداث و تعمیر واحد‌های آسیب دیده محسوب می‌شود، راهم را به سوی اداره کل بنیاد مسکن خوزستان کج کردم تا مابقی ماجرای ساخت و ساز‌های در این شهرستان محروم با مردمان مظلوم و صبور را جویا شود.

گرانیها، سنگ پیش پای پروژه احداث مسکن در مسجدسلیمان

مسعود انصاریان مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی خوزستان گفت: ۷ هزار و ۵۰۰ واحد زلزله زده در مسجدسلیمان نیاز به تعمیر و بهسازی داشتند که با همت و تلاش همگانی به پایان رسیده است، ضمن اینکه از مجموع یک هزار و ۵۲۰ واحد احداثی، ۹۰۰ واحد آن در مراحل پایانی قرار دارند و حدود ۶۲۰ واحد باقیمانده با پیشرفت فیزیکی ۶۰ درصد در حال انجام است.

وی افزایش قیمت‌ها و گرانی مصالح ساختمانی طی سال ۱۳۹۹ را عامل ایجاد مشکلاتی بر سر راه پیشرفت ساخت و ساز‌ها عنوان کرد و افزود: با پیگیری‌های انجام شده موفق شدیم مبلغی را از محل طرح محرومین به صورت بلاعوض دریافت کنیم و در اختیار این واحد‌ها قرار خواهیم داد تا متقاضیان و آسیب دیدگان از زلزله بتوانند منازل خود را تکمیل کنند و پرونده آن بسته شود.

تدوین برنامه ۳ ساله برای بازآفرینی شهری

انصاریان بحث بازآفرینی شهری مسجدسلیمان را از دیگر مسائل در دستور کار عنوان کرد و اظهار داشت: این برنامه بصورت ۳ ساله تدوین شده که در مرحله اول احداث یک هزار واحد ابلاغ شده است که از این تعداد، حدود ۵۰۰ واحد از آن‌ها شناسایی و در سیستم اداری ثبت و به شهرداری و نظام مهندسی معرف شده اند که باید احداث آن‌ها آغاز شود.

این مقام مسئول تسهیلات بلاعوض مصوب شده را ۵۰ میلیون تومان عنوان کرد و ادامه داد: اهالی شهرستان در امر ساخت و ساز با توجه به افزایش روز افزون قیمت‌ها با مشکلاتی مواجه هستند، اما از طریق دفتر مرکزی طرح محرومین در تلاش هستیم اعتبارات بیشتری برای افزایش تسهیلات بلاعوض دریافت کنیم و امسال نیز مبالغ به حساب افراد واجدشرایط پرداخت خواهیم کرد تا بتوانند نسبت به اتمام مسکن اقدام نمایند.

۲ سال از روز‌های سخت و غریبانه در زادگاه نفت می‌گذرد، سرمایی که استخوان سوز است و گرمایی که حداقل ۸ ماه در استان خوزستان جولان می‌دهد و شلاق بر تن خسته مردمان صبور و مظلوم می زند، شاید هنوز هم شب‌ها در خواب کابوس زلزله می‌بینند، شاید بعد از گذشت این مدت خواب راحت را تجربه نکرده اند، داشتن خانه‌ای ایمن شاید تنها آرزو و توقع مردمان اصیل و نجیب ساکن شهر اولین‌ها باشد، جایی که از گوشه گوشه اش نفت فوران می‌کند و بوی گاز استشمام می‌شود، اگر امکانات این شهر با نامش همخوان شود، شاید کوله بار‌هایی که برای مهاجرت و زندگی در شهر با امکانات قابل قبول بسته شده اند، باز شوند و لبخندی با رنگ رضایت بر چهره مسجدسلیمانی‌ها نقش ببندد.