لزوم افزایش تحقیقات دریایی برای توسعه اقتصاد دریامحور

دکتر بیتا ارچنگی، در خصوص لزوم توسعه اقتصاد دریامحور، اظهار کرد: در بحث اقتصاد دانش‌بنیان در توسعه پایدار دریامحور، علاوه بر استفاده از منابع نفت و گاز تمرکز اصلی و شاخصه اصلی، نیروی انسانی است؛ نیروی انسانی متخصص و کارآزموده‌ای که می‌تواند در این حوزه فعالیت داشته باشد.

وی ادامه داد: اقتصاد دانش‌بنیان در واقع به معنای تولید، توزیع و کاربرد دانش است. اقتصاد مقاومتی، اقتصاد دانش‌بنیان و شرکت‌های دانش‌بنیان همگی اهداف کلانی برای این است که ماحصل تلاش‌ها در این حوزه را در آسایش اقتصادی مردم ببینیم؛ ماحصل راهکارها باید در زندگی مردم دیده شود.

دانشیار دانشکده علوم دریایی و اقیانوسی دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر گفت: در زمینه اقتصاد دانش‌بنیان و صنایع دریایی در دانشگاه شروع به کار کرده‌ایم و پیشرفت‌های خوبی در این حوزه داشته‌ایم. با وجود سختی‌ها و محدودیت‌های موجود باز هم نیاز به تلاش بیشتری داریم. قانون حمایت از کسب و کار دانش‌بنیان در راستای اجرای اصل ۱۲۳ قانون اساسی تصویب و در این قانون تعریف شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و اهداف و وظایف آن‌ها شرح داده شده است.

ارچنگی با بیان اینکه هدف اصلی در اقتصاد دانش‌بنیان این است که از بندر محوری به سمت دانش‌بنیانی حرکت کنیم، تاکید کرد: در حوزه علوم و فنون دریایی نیز وضعیت این گونه است و پیشرفت‌های خوبی داشته‌ایم. بر اساس آمار بانک جهانی، نرخ بازگشت سرمایه در بخش کشاورزی حدود ۳۰ درصد، صنعت ۵۰ درصد و خدمات ۱۰۰ درصد است بنابراین اغلب کسب و کارهای دانش‌بنیان در حوزه خدمات می‌توانند بسیار فعال و مؤثر باشند.

وی بیان کرد: کشور ما یک کشور قدرتمند دریایی از بابت حضور در منطقه ژئوپلیتیک و استراتژیک است. مرزهای آبی‌ ایران ۵ هزار و ۸۰۰ کیلومتر در هفت استان ساحلی است و جمعیت بیش از ۲۰ میلیون نفری در این استان‌ها ساکن هستند که البته توزیع آن‌ها نامتوازن است.

دانشیار دانشکده علوم دریایی و اقیانوسی دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر افزود: در بحث اقتصاد دانش‌بنیان و شرکت‌های دانش‌بنیان سرمایه اصلی نیروی انسانی توانمند و علمی است. دسترسی به آب‌های آزاد و قرار گرفتن در کریدورهای جمعیت بین‌المللی از جمله مزایای کشور ما است. سالانه بیش از ۳۵ هزار کشتی از مرزهای آبی ایران عبور می‌کنند و ۶۰ درصد از نفت جهان از خلیج فارس تامین می‌شود. استحصال بیش از ۲ میلیون تن از منابع آبی (آبزیان) را داریم که در خلیج فارس انجام می‌شود  و بخشی از آن مربوط به آب‌های سرزمینی ایران است.

ارچنگی با اشاره به وضعیت درآمدزایی ایران از اقتصاد دریا گفت: سهم اقتصاد دریا در تولید ناخالص داخلی در کشورهای اتحادیه اروپا ۵۰ درصد و در کشور ما تنها ۲ درصد است که این به مسائل ۱۰۰ سال اخیر در کشور برمی‌گردد اما اکنون زمان عبور از این مرحله و پرداختن به اقتصاد دانش‌بنیان دریامحور است.

وی با اشاره به فرصت های موجود در اقتصاد دریا بیان کرد: در بحث اقتصاد آبی فعالیت‌های سنتی از جمله گردشگری دریا، شیلات، حمل و نقل،‌ کشتی‌سازی و منابع زیرسطحی و صنایع جدید مطرح هستند. بر اساس آمار، ارزش منابع دریایی قابل استحصال با فناوری‌های موجود حدود ۲۵ تریلیون دلار تخمین زده شده که سهم شیلات و آبزی‌پروری حدود ۶۰ درصد است. ما در استان خوزستان این ظرفیت‌ها را به صورت بالقوه داریم و می‌توان در این مسیر حرکت کرد.

دانشیار دانشکده علوم دریایی و اقیانوسی دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر تاکید کرد: توسعه پایدار دریامحور تمام شاخصه‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی را دربرمی‌گیرد و به این دلیل در سند چشم‌انداز ۱۴۲۴ مقام دوم اقتصاد کشور با اقتصاد دریا هدف‌گذاری شده است که با استفاده از نیروی متخصص در این حوزه امکان‌پذیر است.

وی ادامه داد: در بخش صنایع دانش‌بنیان دریایی دو محور وجود دارد؛ محور اول تربیت و پرورش نیروی کارآزموده دریا است که دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر می‌تواند در این زمینه نقش مهمی ایفا کند و محور دوم، توسعه صنایع دانش‌بنیان دریایی است. ده‌ها محصول دانش‌بنیان در حوزه علوم زیستی، زیست فناوری و نانوفناوری و بیش از یک هزار قطعه از تجهیزات بندری و سازه‌ها در حوزه مهندسی دریا تولید شده است و این محصولات به تجاری‌سازی رسیده‌اند.

ارچنگی با اشاره به اهداف راهبردی در توسعه اقتصاد دریامحور گفت: ما باید این گنج عظیم را حفظ کنیم. به ویژه در منطقه خلیج‌فارس و استان خوزستان باید حفظ و حراست از تنوع زیستی را در اولویت قرار دهیم. فعال‌تر کردن تحقیقات دریایی نیز از اولویت‌های ما است. باید بتوانیم نتایج این کارها را در معیشت مردم ببینیم و برابری اجتماعی، پویایی اقتصادی، اشتغال و محیط زیست سالم در توسعه پایدار باید در نظر گرفته شوند.

دانشیار دانشکده علوم دریایی و اقیانوسی دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر در پایان عنوان کرد: صنایع مختلف ساحلی در استان خوزستان باید مدیریت یکپارچه داشته باشند تا تعارض منافع با یکدیگر پیدا نکنند و در کنار یکدیگر کار کنند. مقابله با تهدیدات و آلاینده‌ها بحث بسیار مهم در حوزه دریا است و نیاز است که بخش صنعت از تجربیات و تحقیقات انجام شده توسط دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر و دیگر دانشگاه‌ها استفاده کند.