یک گام تا تبدیل دزفول به قطب تولید خاویار

استان خوزستان از جمله شهرستان دزفول با توجه به وجود آب، خاک و شرایط جوی بسیار خوب شرایط مناسبی برای آبزی پروری دارد و در همین راستا ساخت مجتمع ماهیان خاویاری دزفول از سال ۱۳۹۶ در آیینی با واگذاری مزارع پرورش ماهی آغاز شد.

زمین ۴۸.۵ هکتاری مدنظر برای ساخت این مجتمع به ۴۴ واحد تولیدی تقسیم شد و قرار بود چهار واحد صنایع وابسته نیز احداث شود.

زیرساخت‌های بزرگترین مجتمع پرورش ماهیان خاویاری کشور نیز فراهم و مجوزهای لازم برای احداث کانال آب و شبکه برق مجتمع صادر شد علاوه بر این عملیات تسطیح زمین نیز پیش رفت.

طبق برنامه ریزی صورت گرفته با راه اندازی این مزارع پرورش ماهیان خاویاری، ۲ هزار تن گوشت ماهی خاویاری در کنار خاویار تولید می‌شد که نقش بسزایی در اقتصاد منطقه داشت.

با گذشت حدود پنج سال از این قضایا و اقدامات اولیه ولی همچنان مجتمع پرورش ماهیان خاویاری دزفول اندر خم یک کوچه است و اقدام اساسی برای باز کردن گره‌های آن انجام نشده است.

برای پیگیری موضوع و آخرین وضعیت این مجتمع پرورش ماهیان خاویاری سراغ رییس اداره شیلات شهرستان دزفول رفتیم؛ بهروز قوامی‌فر در این باره گفت: ۴۸.۵ هکتار از اراضی بخش شوهان بخش مرکزی دزفول از طریق سازمان آب و برق خوزستان طی صورتجلسه‌ای به شیلات تحویل داده و عملیات ساخت با فراخوانی آغاز شد.

۱۹۰ نفر برای احداث واحد پرورش ماهیان خاویاری درخواست داده بودند ولی بنا به گفته قوامی‌فر به علت هزینه‌های بالا و اینکه سرمایه گذاری در زمینه ماهیان خاویاری در یکسال برگشت پذیر نیست، تعدادی از متقاضیان انصراف دادند.

بازگشت سرمایه و برداشت ماهیان سردابی طی چند ماه اول امکانپذیر است حال آنکه برداشت ماهیان خاویاری بین هشت تا ۱۲ سال بستگی به گونه خاویار زمان نیاز دارد.

رییس اداره شیلات شهرستان دزفول قطعه بندی زمین مجتمع پرورش ماهیان خاویاری به ۴۴ قطعه را یادآور شد و گفت: چهار قطعه نیز برای صنایع وابسته از جمله کارخانه یخ و عمل آوری خوراک آبزیان اختصاص یافت.

این قطعات نامگذاری و در سال ۹۸، تعاونی دهکده پرورش دهندگان ماهیان خاویاری دز تشکیل شد؛ در این راستا با شرکت مشاور نیز قراردادی منعقد شد ولی طبق گفته قوامی‌فر به علت مشکلاتی که بین هیات مدیره پیش آمد پیگیری‌ها متوقف شدند.

سازمان آب و برق زمین را برای اجاره به شیلات نمی‌دهد

رئیس شیلات شهرستان دزفول تایید فنی این تعاونی در اسفندماه ۱۳۹۹ توسط سازمان آب و برق خوزستان را یادآور شد و ادامه داد: به دلیل واقع شدن زمین اختصاص یافته در حریم بستر باید هم مجوز اجاره اراضی و هم تخصیص آب گرفته می‌شد ولی با وجود پیگیری‌های انجام شده هنوز زمین را برای اجاره به شیلات نداده‌اند.

بنا به گفته او تمام مراحل مطالعاتی برای تخصیص آب انجام شده و امیدواریم با پیگیری نماینده، فرماندار و سایر نهادهای دولتی اقدامات تسریع یابند و گره‌ها از این طرح بزرگ باز شوند.

قوامی‌فر ضمن انتقاد از همکاری نکردن سازمان آب و برق برای اختصاص زمین موردنظر اظهارکرد: تاکنون حدود ۱۰۰ میلیارد ریال برای دیواربندی، قطعه بندی، دایک حفاظتی، ۱.۸ کیلومتر برق‌رسانی شبکه تا سر مزرعه هزینه شده و نیروهایی نیز برای حراست به کار گرفته شده‌اند.

وی ادامه داد: این مجموعه خاویاری ظرفیت تولید ۲ هزار تن گوشت و ۱۰ تن خاویار را در سال دارد و درصورت تکمیل و بهره برداری، دزفول را از نظر پرورش ماهیان خاویاری به رتبه اول استان ارتقا می‌دهد چراکه بزرگترین مجموعه پرورش ماهیان خاویاری با این وسعت خواهد بود.

طبق گفته رئیس شیلات دزفول، هنوز زمین موردنظر از طریق کمیسیون امور اراضی حریم بستر سازمان آب و برق خوزستان تحویل داده نشده به همین دلیل، امکان اجرای طرح نیست؛ این موضوع چندین بار از طریق نماینده پیگیری شده و مدیرکل هم قول پیگیری دادند؛ کارشناسی‌های فنی انجام و مطالعات نیز تایید شده‌اند ولی به علت مسائل و مشکلات مطرح شده از سوی سازمان آب و برق خوزستان، عملیات متوقف شده است.

وی افزود: هنگام آغاز کار، هزینه بهره برداری از یک مزرعه ۱۰ میلیارد ریال برآورد شد ولی اکنون به حدود ۱۵۰ میلیاردریال رسیده است ضمن اینکه ۶ هزار میلیارد ریال سرمایه سرگردان سرمایه گذاران این طرح باعث ایجاد اشتغال برای ۶۰۰ نفر از مردم دزفول می‌شود.

بنا به گفته قوامی‌فر این موضوع در گذشته در قالب کمیسیون ماده ۱۰ پیگیری و مجوزهای لازم از تهران صادر می‌شد ولی اکنون به استانها تفویض اختیار شده است و اگر سازمان آب و برق نسبت به واگذاری زمین موردنظر اقدام کند سرمایه گذاران برای ورود به این حیطه دلگرم می‌شوند ضمن اینکه در شرایط فعلی با بهره برداری از این طرح اشتغالزا مشکلات و آسیب‌های اجتماعی زیادی رفع می‌شوند.

زمین مجتمع در حریم بستر رودخانه است

رییس امور آب شمالغرب خوزستان نیز با بیان اینکه در ابتدا هیچ مطالعه‌ای درخصوص این مجتمع و محل موردنظر نشده بود، بیان کرد: در حالی کلنگ احداث این مجتمع در سال ۹۸ به زمین زده شد که مجوزهای آب و زمین گرفته نشده بود.

کیسان روئینیان افزود: بدون انجام هماهنگی‌های لازم نسبت به تشکیل تعاونی و عضوگیری افراد اقدام شده بود این در حالی است که احداث مجتمع نیازمند اخذ مجوزهای لازم است.

وی ادامه داد: زمین موردنظر در حریم بستر رودخانه واقع شده و باید مجوزهای لازم را از سازمان آب و برق درخصوص آب و زمین اخذ کند.

رییس امور آب شمالغرب خوزستان گفت: این موضوع در کارگروه واگذاری اراضی بستر رودخانه دز مطرح است؛ راهکارهایی نیز ارایه شده ولی هنوز در این خصوص تصمیم گیری نشده است.

رئیس شیلات دزفول در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: طبق مطالعات ۲۰ ساله مشکلی این زمین را تهدید نمی‌کند و در سیل سال‌های ۹۵ و ۹۸ نیز هیچ آبی به محل اجرای طرح نرسید و تخریبی صورت نگرفت.

در حال حاضر با توجه به متوقف بودن طرح، زمین مجتمع به صورت فصلی یا سالانه به کشاورزان اجاره داده می‌شود که لازم است سازمان آب و برق خوزستان راهکار کارشناسی در این زمینه ارائه دهد.

سوالی که مطرح است این است که درصورت وجود مشکل فنی برای زمین مدنظر چرا همان زمان موضوع اعلام نشد تا زمین دیگری برای احداث مجتمع ماهیان خاویاری در نظر گرفته شود؛ رییس اداره شیلات شهرستان دزفول در پاسخ به این سوال گفت: هنگام آغاز عملیات اجرایی نیز این موضوع مطرح بود ولی برای پیشرفت و ایجاد اشتغال، باید راهکارهای کارشناسی و جدیدتری نظیر ایجاد سیل بند ارایه کرد.

به گفته وی نمی‌توان پیشرفت را به بهانه بلایای طبیعی متوقف کرد بلکه باید راهکار فنی ارایه داد تا تولید متوقف نشود همانطور که در کشورهای توسعه یافته چنین مشکلاتی مطرح نیست و با وجود بلایای طبیعی از جمله زلزله و سیل، زندگی در جریان است و به صورت مستمر طرح‌ها بهره برداری می‌شوند؛ اگر با دید سنتی به چنین مسایلی برخورد کرد در تامین پروتئین مورد نیاز مردم نیز عاجز خواهیم بود.

قوامی فر بر ضرورت تعامل دستگاه‌های اجرایی برای رفع این مشکل تاکید کرد و ادامه داد: این مطالبه باید برای جذب سرمایه و ایجاد اشتغال مطرح باشد تا دزفول به قطب پرورش ماهیان خاویاری تبدیل شود.

مجوز زیست محیطی مجتمع ماهیان خاویاری دزفول به دلیل تغییر عنوان در حال بازنگری است

یکی دیگر از مسائل پیش آمده درخصوص مجتمع پرورش ماهیان خاویاری دزفول، مجوز زیست محیطی است؛ رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان دزفول در این باره گفت: در ابتدا مجوز محیط زیست درخصوص احداث واحد پرورش ماهیدر این محل صادر شد ولی با توجه به اینکه طرح موردنظر احداث مجتمع پرورش ماهی خاویاری است، عنوان مجوز تغییر کرد.

موافقت محیط زیست برای احداث واحد پرورش ماهی صادر شده ولی طبق گفته مسعود نوری پور موضوع احداث مجتمع پرورش ماهیان خاویاری در اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان مطرح و در دست بررسی است.

انتظار می‌رود هنگام ارایه و اجرای طرح‌ها، تامین زیرساخت‌ها و نقطه یابی محل به صورت کارشناسی و دقیق‌تر انجام شود و پس از بررسی‌ها و درصورت اخذ مجوزهای لازم نسبت به واگذاری زمین و انجام مراحل بعدی اقدام شود.

حال که دزفول ظرفیت‌های لازم را برای احداث چنین مجتمع ماهیان خاویاری دارد و طرح نیز تا حدودی پیش رفته و سرمایه گذاران نیز آماده هستند انتظار می‌رود نهایت همکاری برای به ثمر نشستن چنین طرح اشتغالزایی از سوی دستگاه‌ها و نهادهای دولتی صورت گیرد.

در شرایط اقتصاد کنونی که بیشتر مشکلات در گرو حل مشکل اشتغال هستند باید با دید بازتری به مسایل اقتصادی و اجرای چنین طرح‌هایی توجه کرد.

انتظار می‌رود مسوولان مربوطه در حد امکان با ارایه راهکار فنی و کارشناسی، ضمن جلوگیری از بروز مشکلات ناشی از بلایای طبیعی از جمله سیل و زلزله، زمینه اشتغال جوانان را فراهم آوردند تا شاهد رونق اقتصادی و کاهش آسیب‌های اجتماعی باشیم.