خوزستان، ایلام و کردستان، مناطقی برای پایگاه‌های جاسوسی اسرائیل

افزون بر ۲ کارکرد اصلی ساواک در ایلام، یکی دیگر از وظایفی که به این سازمان محول شده بود و یا در کنار آن گروهی مشغول به فعالیت شده بودند، پایگاهی بود که از سوی اسرائیل در ایلام ایجاد شده بود.

حسین فردوست هدف از ایجاد پایگاه‌های سه گانه جاسوسی اسرائیل در خوزستان، ایلام و کردستان و عملکرد آن‌ها را تشریح کرده است.

وی درباره روند فعالیت پایگاه‌های سه‌گانه جاسوسی موساد در قلمرو‌های غربی و جنوبی ایران و حیطه فعالیت و عمل هریک از آن پایگاه‌ها نیز اطلاعات جالب توجهی ارائه کرده است: به هرحال، اسرائیل دارای ۳ پایگاه برون مرزی در ایران بود که احتمالاً از سال ۱۳۳۷ این پایگاه‌ها ایجاد شده بود.

این ۳ پایگاه در خوزستان (مرکز اهواز)، در ایلام (مرکز ایلام) و در کردستان (مرکز بانه یا مریوان) و در محلی مستقر بود که ساواک هم در آن محل باشد.

در آن زمان اطلاعی از وضع این پایگاه‌ها نداشتم و اداره کل آموزش هم وجود نداشت تا کسب اطلاع کنم، بنابراین برای آشنایی کامل و دقیق از سازمان برون مرزی اسرائیل و نحوه گردآوری اطلاعات، خواستم که بهترین رئیس پایگاه به تهران احضار شود، که گفته شد رئیس پایگاه خوزستان است.

او ۳ روز در تهران ماند و صبح و بعدازظهر هر چه لازم بود دیکته کرد و من همه را نوشتم و بعداً بر اساس آن یک جزوه مدون تنظیم کردم، این جزوه به حدی کامل بود که بعد‌ها هرچه ساواک در زمینه برون مرزی آموزش داده می‌شد به کاملی این جزوه نبود.

از همان روز اول مشهود بود که این فرد از افراد ممتاز سازمان برون مرزی اسرائیل است، بنابراین بعد‌ها او را چند بار برای آموزش به اداره کل دوم دعوت کردم و متوجه شدم که حتی از نیمرودی نیز ورزیده‌تر است.

هدف پایگاه‌های برون مرزی اسرائیل در ایران، عراق و کشور‌های عربی بود و اکثر مأموران را این ۳ پایگاه استخدام می‌کردند و پس از آموزش کامل مرحله بهره‌برداری شروع می‌شد.

اکثر مأموران پایگاه‌ها عراقی بودند، ولی پایگاه خوزستان موفق شد تعدادی مأمور کویتی و بحرینی و امیرنشین‌های امارات و حتی افرادی از عربستان سعودی را نیز استخدام و به کار گمارد، بطوریکه از این ۳ پایگاه همه اطلاعات لازم از عراق و تا حدی از کویت و امارات و عربستان و سوریه جمع‌آوری می‌شد، البته منظور اسرائیلی‌ها در شروع کار عراق بود، ولی به تدریج امکانات به حدی زیاد شد که کشور‌های یاد شده را نیز زیر پوشش قرار داد.

یک نسخه از همه اطلاعات جمع آوری شده به اداره کل دوم ساواک تحویل و یک نسخه نیز به سرعت به اسرائیل ارسال می‌شد.

باید اضافه کنم که اداره کل دوم ساواک نیز دارای حدود ۱۰ پایگاه برون مرزی برای کار در عراق و کشور‌های عربی بود، ولی نتیجه کار این ۳ پایگاه اسرائیلی حتی با مجموع کار آن ۱۰ پایگاه نیز قابل مقایسه نبود، علت ورزیده نبودن و تجربه کافی نداشتن رهبران برون مرزی اداره کل دوم بود»؛ بنابراین ساواک ایلام به واسطه کارکرد سه‌گانه‌ای که ذکر شد برای سازمان اطلاعات و امنیت کشور در مرکز بسیار حائز اهمیت بود و توانست اطلاعات و اخبار مهمی از منطقه و کشور‌های همسایه به مرکز مخابره کند.

به همین دلیل بود که نیرو‌هایی که در ساواک ایلام به کار گرفته می‌شدند از آموزش‌های لازم بهره گرفته و راه‌های مقابله با مردم را به خوبی فرا گرفته بودند و در فضای استان ایلام که مردم آن محروم و دورافتاده از مراکز مهم جمعیتی و تحولاتی بودند، جو خفقان ایجاد کرده بودند و مانع هرگونه فعالیت اجتماعی و فرهنگی و … می‌شدند.

باوجود این فشارها، تهدید‌ها و شکنجه‌هایی که صورت می‌گرفت، مردم ایلام در سال‌های دهه ۵۰ و به ویژه ۵۷-۵۶ همین نیروی ساواک که روزگاری خود را مسلط بر اوضاع می‌دانست خسته و ناتوان کردند، به نحوی که آن‌ها چندماه مانده به پیروزی انقلاب اسلامی از ایلام متواری شدند.

منبع صدا و سیما