اختلاف بر سر ادامه پارک‌سازی در بستر کارون

به گزارش کشاورزی پرس به نقل از ایرنا، یک پارک ساحلی در غرب رودخانه کارون در اهواز که مدتی تعطیل بود، هفته گذشته توسط سازمان آب و برق خوزستان تخریب شده است. این اقدام که هر چند گاه یک بار در ساحل این رودخانه با هدف رفع تصرف صورت می‌گیرد، با واکنش شهرداری اهواز روبه رو شده است.

مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری اهواز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: شهرداری براساس وظیفه، تفرجگاه و اماکنی برای شهروندان می‌سازد و با توجه به اینکه رودخانه کارون از میان شهر اهواز عبور می‌کند، با توافق مدیران استانی، قرار شد پس از احداث دیواره‌ها و جاده‌های ساحلی، فضای بین آنها تبدیل به اماکن تفریحی، تفرجگاه و جاذبه‌ گردشگری شود، بنابراین شهرداری اهواز اقدام به احداث فضای سبز و مجموعه‌ بازی کودکان و مسیر دوچرخه سواری و نصب وسایل ورزشی (ست تندرستی) در این مکان کرد.

سید رشید شجاعی‌نژاد افزود: این پارک با وسعت ۲ هزار تا سه هزار مترمربع حدود چهار پنج سال پیش و پس از احداث فضای سبز حد فاصل پل پنجم تا پل ششم با این هدف ساخته شده بود تا برای مناطق اطراف جاذبه ایجاد کند وساکنان کوی گلستان و منطقه ۴ شهرداری، مجبور نباشند به پارک ساحلی کیانپارس بروند و در یک نقطه متمرکز شوند، در این پارک مجموعه بازی کودکان اعم از وسایل برقی و مجموعه‌های سیار و زمین اسکیت ایجاد شده و با نرده‌گذاری استاندارد و زیبا محصور شده بود که غیر از وسایل برقی، بقیه امکانات رایگان بوده است اما این پارک پس از سیل ۹۸ در اهواز تعطیل شد و بهره‌برداران بیشتر وسایل خود را از آنجا منتقل کردند؛ پس از نامه سازمان آب و برق خوزستان مبنی بر بهره‌برداری نشدن از پارک، شهرداری خسارت بقیه بهره‌برداران را تقبل کرد و آنها نیز تجهیزات خود را برداشتند بنابراین در آن مکان غیر از نرده‌ها و زمین اسکیت چیزی باقی نمانده بود.

وی افزود: تصمیم داشتیم این پارک را به محل عرضه گل و گیاه تبدیل کنیم و در این مورد با سازمان آب و برق مذاکرات شفاهی داشتیم که آنها نیز استقبال کردند و قرار شد قراردادی منعقد شود و مجوز صادر کنند؛ بر این اساس یک ماه پیش تقاضای کتبی خود را دادیم که پاسخ دادند این مجموعه باید جمع آوری شود و سپس قبل از اینکه دفاعیات شهرداری را بخواهند، با یک دستور قضایی، با لودر و کامیون و دوربین‌ هلی شات، این پارک را تخریب کردند.

شجاعی‌نژاد با انتقاد از نحوه تخریب این پارک ساحلی، گفت: این پارک بدون طی مراحل قانونی و بدون رعایت مقررات و یا دادن مهلت قانونی تخریب شده است، اگرچه سازمان آب و برق قبلا اخطار داده و تخریب نیز با دستور قضایی بوده اما اینها کافی نیست و باید به شهرداری مهلتی برای ارایه دفاعیات داده می‌شد.

وی افزود:: بحث اصلی، نبستن قرارداد با سازمان آب و برق بوده و ساخت و ساز غیرقانونی در بستر رودخانه بهانه‌ای برای تخریب بیش نیست؛ سازمان آب و برق می‌گوید شهرداری از این مکان منتفع می‌شود در حالیکه سازمان آب و برق نفعی ندارد.

شجاعی‌نژاد با بیان اینکه هزینه ساخت این پارک از بیت المال و مردم بوده اضافه کرد: تقاضای کارشناس دادگستری کردیم تا میزان خسارت را برآورد کند و برای احقاق حقوق مردم و خسارتی که بدون رعایت مراحل قانونی و تنها با دستور مقام قضایی اجرا شده از طریق کمیته صیانت از حقوق بیت المال اقدام خواهیم کرد.

پارک‌سازی در کارون

مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری اهواز همچنین گفت: از زمان ساخت این پارک سازمان آب و برق مخالفتی نشان نداده و بهره برداری از آن همانند سایر پارک‌های ساحلی بوده است؛ این پارک با رودخانه حدود ۱۰۰ متر فاصله داشته و هیچ سازه و ساختمانی در آن وجود نداشت، در حالیکه در طول ساحل رستوران‌هایی در بستر رودخانه ساخته شده که بدون هیچ منعی مشغول فعالیت هستند و تصرف زیادی در بستر رودخانه و در بالادست اهواز صورت گرفته، در حالیکه این مناطق رفع تصرف نمی‌شود، اما مکانی که متعلق به مردم است و با پول بیت المال ساخته شده بدون طی مراحل قانونی و بدون رعایت مقررات و یا دادن مهلت قانونی تخریب شده است، آیا این اقدام به هماهنگی و هم افزایی برای توسعه شهر کمک می‌کند؟

شجاعی‌نژاد افزود: این نخستین پارکی است که به این صورت تخریب می‌شود و پیش از این تعامل خوبی با سازمان آب و برق داشتیم؛ شهرداری هم مطالبات زیادی از سازمان آب و برق دارد، آیا صحیح است که شهرداری برای وصول مطالبات خود، درهای این سازمان را پلمب کند، در حالیکه این مطالبات اکنون تهاتر می‌شود.

وی ادامه داد: سازمان آب و برق عضو شورای فضای سبز شهر اهواز است و بر این اساس وظیفه دارد به توسعه تفرجگاه‌ها در شهر کمک کند اما اقدام به تخریب کرده و این پارک را به عنوان یک کار خلاف جلوه داده است> در شهر دزفول، جلوی سد تنظیمی دز و وسط رودخانه، منطقه تفرجگاهی علی کله توسط شهرداری در حال بهره برداری است، در اصفهان نیز شهرداری امکانات زیادی در ساحل رودخانه فراهم کرده است، سوال این است که آیا در این شهرها قانون فرق می‌کند؟ چرا در زمان سیل شهرداری موظف به جلوگیری از سیلاب شد اما اکنون برای محدوده تفرجگاهی که مورد استفاده مردم است، شهرداری هیچ مسوولیتی ندارد و همه مسوولیت به سازمان آب و برق بازمی‌گردد؟ اگر آب و برق قوانینی دارد، شهرداری نیز قوانینی دارد که طبق آنها متولی رودخانه در شهر، شهرداری است.

شجاعی‌نژاد با بیان اینکه تاکنون قرارداد اجاره بابت پارک‌های ساحلی با سازمان آب و برق نداشتیم، افزود: شهرداری یک نهاد عمومی عام‌المنفعه است و هرگونه درآمد حاصل از بهره‌برداری‌ها و پارک‌ها در بخش عمومی هزینه می‌شود و انتفاع شخصی نیست که بخواهد کرایه پرداخت کند؛ از سوی دیگر به دلیل شیوع کرونا و سیلاب ۹۸، پارک‌ها و شهربازی‌های اهواز تعطیل بوده و شهرداری از این محل هیچ درآمدی ندارد، ما با عقد قرارداد موافق بودیم و اعلام کردیم اگر قانون اجازه دهد هزینه را نیز پرداخت می‌کنیم، معتقدیم گرفتن مجوز حق قانونی سازمان آب و برق است اما پرداخت کرایه برای پارک‌ها با توجه به اینکه این فضای عمومی و متعلق به شهر است، هنوز برای ما جای سوال دارد.

سازه‌های غیرقانونی در بستر کارون

مدیر مهندسی رودخانه‌ها و سواحل سازمان آب و برق خوزستان دلیل تخریب بخشی از پارک ساحلی اهواز را قرار گرفتن در بستر رودخانه بیان کرد و گفت: بر اساس قانون، ایجاد هر نوع اعیانی در بستر رودخانه شامل درخت، هرگونه سازه اعم از فنس و حصار، کانکس، ساختمان و موارد مشابه که جزو اعیانی به شمار می‌آید، ممنوع است.

سید ابراهیم حسینی افزود: چند ماه پیش پس از مکاتبه‌ با شهرداری اهواز، بخشی از وسایل این پارک را جمع آوری کردند، دوباره نامه نوشتیم که بقیه را نیز منتقل کنند اما بر اساس نامه نگاری شهرداری مشخص شد که قرار است این محل به نهالستان تبدیل شود، بنابراین بر اساس وظایف کاری خود مجبور بودیم اقدام لازم را انجام دهیم؛ در این محل پارکی وجود نداشت و تنها یک حصار بود که حتی یک نفر هم از آن استفاده نمی‌کرد و اگر مورد استفاده شهروندان بود اقدام به تخریب آن نمی‌شد، اگر چه اکنون، فقط بخشی از آن تخریب شده است.

وی هرگونه توافق با شهرداری برای ساخت نهالستان را رد کرد و بیان کرد: حتی یک نفر از شهرداری نیز برای مذاکره مراجعه نکرده است و پاسخ ما به مکاتبه شهرداری منفی بوده است؛ در این نامه صحبت از محل عرضه گل و گیاه نبوده و ساخت نهالستان در محل پارک مطرح شده است.

حسینی اضافه کرد: چندین بار مکاتبه و خواهش کردیم که نسبت به تخلیه محوطه پارک اقدام کنند، این درخواست درباره کارگاه تقاطع غیرهمسطح که در روبه‌روی این پارک در ساحل شرقی نیز به صورت غیرمجاز مستقر شده، داشتیم اما شهرداری به این مکاتبات بی توجهی می‌کند.

وی توضیح داد: بر اساس دستورالعمل ابلاغی، پخش سیلاب با دوره بازگشت پنج ساله بستر فعال رودخانه به شمار می‌آید و ایجاد هرگونه اعیانی و صدور مجوز در این محدوده ممنوع است، بنابراین با توجه به اینکه پارک تخریب شده جزو بستر فعال حساب می‌شود نمی‌توانیم مجوز اعیانی (یا نهالستان) برای آن صادر کنیم و مجوزها در حد احداث فضای سبز و یا نصب وسایل ورزشی تندرستی است.

پرونده رستوران‌های ساحلی در قوه قضاییه

مدیر مهندسی رودخانه‌ها و سواحل سازمان آب و برق خوزستان در ادامه خواستار طی فرآیندهای قانونی از سوی شهرداری اهواز شد و گفت: در سال‌های گذشته از بابت همکاری با شهرداری اقدام خاصی درباره پارک‌های ساحلی انجام ندادیم اما اکنون به همه ادارات امور آب نامه نوشته‌ایم، در صورتی که شهرداری شیوه گذشته را ادامه دهد و فرآیندهای قانونی را طی نکند، دستور قلع و قمع را صادر می‌کنیم و همه چیزهایی که از نظر ما برای عبور مطمئن آب مزاحم باشد، در برنامه تخریب قرار می‌گیرند.

وی افزود: سند اراضی بستر در دو طرف رودخانه به نام دولت و به نمایندگی از سازمان آب و برق خوزستان صادر شده و شهرداری نمی‌تواند ادعایی درمورد مالکیت آنها داشته باشد، بنابراین برای ایجاد اعیانی باید فرآیندهای قانونی ماده ۱۰ آیین نامه اجرایی تعیین حریم و بستر رودخانه را که شامل ضوابط مهندسی و حقوقی است، طی شود.

حسینی همچنین مساله اجاره بها را برای تخریب پارک ساحلی رد کرد و گفت: مساله ما دریافت اجاره بها نیست چنانکه تاکنون هیچ اجاره‌ای برای هیچکدام از پارک‌های اهواز اخذ نکردیم، ما می‌توانیم با مبلغ بسیار ناچیز نیز این محل‌ها را واگذار کنیم، اما به شرطی که فرآیندهای قانونی طی شود، این را به مسوولان قبلی شهرداری نیز متذکر شدیم که برای گرفتن مجوز اقدام کنند تا بتوانیم خدمات متقابلی داشته باشیم اما هر چه مکاتبه کردیم، نپذیرفتند.

وی خاطرنشان کرد: در صورتی که شهرداری برای طی کردن فرآیندهای قانونی اقدام کند، آمادگی داریم با تشکیل کارگروه و بازدیدهای مشترک پروژه‌هایی که بدون مشکل باشند را مجوز بدهیم؛ شهرداری دزفول روال قانونی را چند سال پیش طی کرده و بهره برداری از مجموعه‌های تفریحی با مجوز است.

حسینی ادامه داد:: پرونده علیه همه رستوران‌های ساحلی اهواز از دو سال پیش در شورای حفظ حقوق بیت‌المال طرح کردیم که همچنان منتظر اعلام نظر رییس قوه قضاییه است.

وی گفت: پیش از این نیز مواردی از تخریب سازه‌های غیرمجاز در بستر رودخانه در شهر اهواز اجرا شده که کافه و رستوران، آلاچیق و ساختمان رختکن زمین فوتسال در پایین دست پل ششم، نزدیک پل نهم و در ساحل عامری از آن جمله بوده است، اکنون نیز برای تخریب آبنمایی که درون رودخانه قرار دارد اخطار صادر شده است.

چنگ‌اندازی به تن خشک کارون

رودخانه کارون روز به روز خشک‌تر می‌شود و همین مساله تعرض به بستر رودخانه را برای بسیاری از سازمان‌ها و نهادها و اشخاص، با وجود قوانین متعدد، راحت‌تر کرده است.

بر اساس اصلاحیه تبصره ۶ ماده ۹۶ قانون شهرداری‌ها مصوب ۱۳۴۵ ، رودخانه در محدوده شهر در اختیار شهرداری است اما شهرداری‌ها مکلفند برای اجرای هر گونه عملیات عمرانی در بستر رودخانه‌ها قبلا نظر وزارت نیرو را جلب کنند.

طبق ماده یک و ۲ قانون توزیع عادلانه آب مصوب سال ۱۳۶۱، نیز بستر رودخانه‌ها جزو انفال و در اختیار حکومت جمهوری اسلامی است، همچنین تبصره سه ماده ۲ این قانون ایجاد هر نوع اعیانی و حفاری و دخل و تصرف در بستر و حریم رودخانه‌ها را بدون اجازه وزارت نیرو ممنوع دانسته است؛ البته ماده ۵۲ همین قانون به صراحت اعلام کرده همه قوانین و مقررات مغایر با این قانون، از تاریخ تصویب این قانون بی اثر هستند به این معنی که در عمل قانون شهرداری‌ها را ملغی کرده است.

درگیری شهرداری اهواز و سازمان آب و برق خوزستان بر سر ساخت و ساز در بستر رودخانه کارون از سال‌ها پیش ادامه دارد. اگرچه مدیران شهری باید پاسخگوی هزینه کرد اعتبارات اهواز، بدون داشتن مجوز قانونی باشند.

آیا چرخه ساخت و تخریب پارک‌های چندین میلیارد تومانی از جیب شهروندان اهوازی، ادامه خواهد یافت؟