امروز:
شنبه, ۱ اردیبهشت , ۱۴۰۳ -
-
Saturday, 20 April , 2024
در حالی عامل عمده تنشآبی در خوزستان طرح‌های انتقال آب و سدسازی‌های بی‌رویه است اما برخی از مسئوولان استانی و کشوری علت این تنش‌ها را کشت شلتوک و مدیریت ضعیف منابع آبی عنوان می‌کنند. حدود دو دهه است که مشکلات مربوط به کمبود منابع آب شرب به دلیل خشک شدن دریاچه‌ها، رودخانه‌ها و… یکی پس […]
عادی سازی تنشآبی
در تنش آبی دو ماه گذشته در شرایطی که حدود ۱۱ شهر و ۷۰۰ روستا در استان خوزستان در بحران خشکسالی و بی‌آبی قرار داشتند و کل روستاهای استان فقط با ۷۸ تانکــر سیار آبرسانی می‌شدند برخی از مسوولان استانی و کشوری با عادی جلوه دادن اوضاع علت این تنش‌ها را کشت شلتوک و مدیریت ضعیف منابع آبی عنوان می‌کردند.
در حالی که طرح‌های انتقال آب و سدسازی‌های بی‌رویه است که رودخانه‌های استان را خشک و بیش از پیش سبب تنش آبی در استان شده است تا آنجایی که مجموع همین عوامل در برخی شهرهای خوزستان نارضایتی‌هایی را به وجود آورد و در نتیجه اوضاع را متشنج کرد.
اگر چه فرسودگی شبکه در برخی شهرها و نبود شبکه لوله‌کشی آب در بعضی روستاها تامین آب شرب این مناطق را با چالش جدی مواجه کرده است اما یکی از عوامل عمده کمبود آب شرب خشک شدن رودخانه‌ها در نتیجه فعال شدن طرح‌های انتقال آب و سدسازی‌های بی‌رویه است طرح‌هایی که سبب شد حتی اعتبارات مربوط به احداث شبکه‌های آبیاری به جای تخصیص در بخش‌های مربوط به سوی پروژه‌های عمرانی دیگری شیفت داده شود چرا که آبی وجود ندارد که شبکه آبیاری برای آن احداث شود.
پدیده خشکسالی تدریجی در خوزستان
کارشناسان نیز با تایید تاثیر سدسازی‌های بی‌رویه و طرح‌های انتقال آب از سرشاخه رودخانه‌های بر کمیت و کیفیت آب شرب خوزستان می‌گویند: سدسازی‌ها سبب بروز تدریجی خشکسالی در بسیاری از مناطق خوزستان شده‌اند، مثلاً در بخش نیسان با ۲۵ روستا، حدود ۱۰ هزار نفر جمعیت دارد و رودخانه‌های کرخه و نیسان (از انشعابات کرخه) در منتهی‌الیه مصب هورالعظیم که از این بخش می‌گذرند.
شمال خوزستان نیز با وجود اینکه در محاصره سدهای بزرگ قرار دارد بخش دهدز در شهرستان ایذه با ۱۰۰ روستا در فاصله پنج کیلومتری در میان سدهای کارون ۳ و کارون ۴ قرار دارد، همیشه با مشکل آب مواجه بوده و با آمدن خشکسالی اکنون در شرایط دشوارتری قرار دارد.
قاسم سلیمانی دشتکی در اواخر تیرماه امسال در نشست هماهنگی دستگاه‌های اجرایی با تایید شرایط خشکسالی در خوزستان گفته بود: اینکه عنوان می‌شود که در خوزستان شاخص آبرسانی ۹۰ درصد است از نظر ما قابل قبول نیست چرا که در برخی مناطق لوله‌کشی آب انجام شده اما به دلایل مختلف از جمله خشک شدن چاه، فرسودگی شبکه و… این لوله‌کشی فاقد آب است.
از طرفی محمدرضا کرمی‌نژادمدیر کل آبفا خوزستان اظهار کرد: در این وضعیت تنش آبی بهتر است هر خانه حداقل یک مخزن ذخیره‌سازی داشته باشد و به ازای هر نفر در خوزستان ۱۰۰ لیتر در شبانه‌روز ذخیره آبی در خانه وجود داشته باشد.
کشت شلتوک متهم کم آبی در خوزستان
اما مسوولان بارها برای توجیه این وضعیت کشت بی‌رویه شلتوک را عامل اصلی کمبود آب عنوان کرده‌اند این در حالی است که در مدیریت منابع آبی تامین آب شرب سالم بر هر چیزی اولویت دارد اما ضعف این مدیریت در خوزستان در هیچ زمانی نتوانست در شرایط ترسالی و خشکسالی آب را مدیریت کند.
این در حالی است که پس از تنش آبی تیرماه امسال و بازدید خبرنگاران و شیوخ و معتمدین محلی از وضعیت ذخایر آبی در پشت سدها طبق ادعای استاندار خوزستان: آبی که برای ما، قابل برنامه‌ریزی باشد با احتساب دو میلیارد مترمکعب آب پاییزه حدود هفت میلیارد و ۸۰۰ میلیون مترمکعب محاسبه شده است.
وی با بیان اینکه اکنون از این مقدار آب مورد نیاز به دلیل فشارهای زیاد در حال بهره‌برداری هستیم، افزود: برای بخش کشاورزی میزان سه میلیارد و ۵۰۰ میلیون مترمکعب در نظر گرفته شده که بخشی از آن برای نیشکر و بخشی از آن برای کشت جایگزین فصلی و یک قسمتی برای کشت تابستانه و یک قسمت نیز برای حق آبه محیط زیست است.
استاندار خوزستان گفت: به میزان چهار میلیارد و ۳۰۰ میلیون مترمکعب آب پشت سدها می‌ماند که قسمتی برای آب شرب بوده و یک قسمت برای پایداری شرب که حدود ۶۰۰ میلیون مترمکعب می‌شود.
دلایل کم آبی خوزستان
۱- کشاورزی و پرورش ماهی غیر اصولی و بی حدومرز
۲- برداشت‌های مجاز و غیر مجاز آب از رودخانه
۳-خشکسالی
۴- سدسازی‌های بی‌رویه
۵- انتقال آب کارون
۶- کاهش ورودی رودخانه‌ها
۷-عدم رعایت سند ملی حفاظت از رودخانه‌ها
۸- مدیریت ناکارآمد
بیش از ۶ سال از ابلاغیه سند ملی حفاظت از محیط زیست کشور از سوی مقام معظم رهبری می‌گذرد، سندی پویا که می‌توانست سیر قهقهرایی نابودی طبیعت و محیط زیست کشور را متوقف و بخش مهمی از مسائل امروز را به ویژه بحران فراگیر آب و مشکلات خوزستان را شاهد نباشم.
اختصاص یک هزار و ۱۵۰ میلیارد تومان برای مقابله تنشآبی
اگر چه مبلغ یک هزار و ۱۵۰ میلیارد تومان برای مقابله با مشکل تنش آبی تخصیص داده شد اما به گفته استاندار خوزستان این کمک‌ها کافی نیست و پس از تنش آبی اخیر با وجود افزایش خروجی سد، EC آب شرب آبادان و خرمشهر افزایش یافت و میزان شوری آب در مسیر رودخانه‌ها در هویزه و سوسنگرد مردم را نگرانی کرده است.
خوزستان دارای ۷۶ شهر و دو هزار و ۷۴۱ روستا است و چهار میلیون و ۶۹۵ هزار نفر نیز تحت پوشش آبرسانی هستند علاوه بر این در خوزستان یک میلیون و ۴۸۰ هزار اشتراک آب وجود دارد که روزانه به صورت میانگین حدود دو میلیون و ۱۵۸ هزار مترمکعب آب برای این جمعیت تولید می‌شود.
که با توجه به جمعیت تحت پوشش کمبودهای بسیار زیادی در امکانات آبرسانی وجود دارد و هم توزیع این امکانات به نسبت مناطق مناسب نیست که باید نسبت به اصلاح و توزیع مناسب امکانات اقدام شود.
در حال حاضر ۳۶ هزار مترمکعب حجم دستگاه‌های آب شیرین‌کن در جنوب استان خوزستان است و قرار بود ظرفیت ۸۷ هزار و ۵۰۰ مترمکعب آب شیرین‌کن نیز به این میزان افزوده شود که بر همین اساس ظرفیت آب شیرین‌کن‌های جنوب استان خوزستان در سال ۱۴۰۱ به حجمی حدود ۱۳۳ هزار و ۵۰۰ مترمکعب در شبانه‌روز خواهد رسید.
کاهش سطح آب‌های زیر زمینی به دلیل عدم بارش‌ها، کاهش دبی رودخانه‌ها، کاهش کیفیت آب رودخانه‌ها و افزایش غلظت املاح و آلاینده‌ها، افزایش تاثیرات مد دریا بر کیفیت آب در برخی شهرهای ساحلی، افزایش مصرف آب مشترکین به دلیل بالا بودن دما و کرونا، ناپایداری خط انتقال آب غدیر، گسترش پدیده حاشیه‌نشینی، وجود انشعابات غیر مجاز بسیار و عدم کفایت منابع مالی برای تامین هزینه‌های بهره‌برداری و نگهداری تاسیسات، از مهمترین چالش‌های تامین و توزیع آب شرب در شهرها و روستاهای خوزستان است.
طبق گفته مدیر عامل شرکت آبفا خوزستان میانگین هدررفت آب شرب در شبکه‌های شهری و روستایی استان خوزستان حدود ۴۰ تا ۴۲ درصد است در صورتی که میانگین نرمال کشوری حدود ۲۵ درصد است.
