تخصیص حقابه دائمی برای مهار کانون‌های ریزگرد خوزستان ضروری است

سیدمحمدتقی سجادی روز دوشنبه در گفت وگو با خبرنگار اظهار داشت: در حال حاضر حدود ۳۵ درصد از برنامه‌های بیابان‌زدایی در طرح مطالعات کانون‌های گرد و غبار خوزستان اجرایی شده که عمده این اقدامات در کانون جنوب شرق اهواز با توجه به حساسیت آن بوده است.

وی مشکل اصلی در تحقق طرح مقابله با گرد و غبار را تامین آب عنوان کرد و افزود: یکی از بحران‌ها برای ادامه برنامه‌های مقابله با ریزگرد و حفظ عرصه‌های اجرا شده تامین آب مورد نیاز طرح‌های نهالکاری و بوته‌کاری است، که با توجه به فرارسیدن فصل گرما باعث نگرانی شده است.

سجادی اضافه کرد: کانال آبرسانی پورشریفی که باید آب را به داخل کانون جنوب شرق (کانون شماره ۴) انتقال می‌داد تقریبا ساخته شده اما تکمیل این کانال و انشعابات آن متوقف مانده است به همین دلیل آبرسانی با تانکر به عرصه‌های نهالکاری و بوته‌کاری در دستور کار قرار گرفته است.

وی تاکید کرد: لازمه اجرای مابقی طرح مقابله با گرد و غبار و حفظ وضع موجود، این است که وضعیت آب مورد نیاز برای این طرح روشن شود، چرا که گیاه موجود زنده است و بدون آب از بین می‌رود.

سجادی با بیان اینکه اختصاص حقابه دائمی برای توسعه و حفظ عرصه‌های نهالکاری و بوته‌کاری در کانون‌های گرد و غبار ضروری است، ادامه داد: نهالکاری‌ها بعد از ۶-۵ سال مستقر شده و نیازی به آبیاری ندارند اما با توجه به گستردگی کانون‌ها، این عرصه‌ها در بلندمدت باید به بخش خصوصی یا بهره‌برداران بومی واگذار شوند تا از آنها نگهداری کنند و همزمان فعالیت‌های سازگار با منابع طبیعی همچون کشت گیاهان دارویی و زراعت چوب را انجام دهند، به همین دلیل تامین آب این عرصه‌ها باید تضمین شود و وزارت نیرو باید اهمیت این موضوع را مدنظر قرار دهد که بدون آب امکان ادامه طرح مقابله با گرد و غبار نیست.

وی خاطرنشان کرد: در نشست اخیر کارگروه ملی گرد و غبار این مساله مطرح شده و قرار است موضوع از طریق وزارت نیرو پیگیری شود.

سجادی با اشاره به بهبود  شرایط آبیاری نهالکاری‌ها و منظم شدن آن از ۲ ماه پیش افزود: آبیاری عرصه‌های نهال‌کاری شده با وجود دشواری و هزینه بالا در حال حاضر مطابق تقویم در حال انجام است، آبیاری امسال و پارسال ادامه داشته و هیچگاه قطع نشده، به جز یکی دو قطعه که به دلیل درصد پایین سبزینگی بعد از واکاری کامل، آبیاری ازسرگیری خواهد شد.

وی سبزینگی مناطق نهالکاری شده را به صورت میانگین ۶۵ تا ۷۰ درصد عنوان کرد که با توجه به شرایط اقلیمی خوزستان، کیفیت پایین خاک و مساله بحرانی آب، یک موفقیت به شمار می‌آید.

سجادی اضافه کرد: یک تدبیر فنی بکار گرفتیم و قرار شد بجای کاشت ۱۵۰ تا ۲۰۰ اصله نهال در هکتار، ۸۰ اصله نهال در هکتار متناسب با توان اکولوژیکی منطقه بصورت ترکیبی با مدیریت رواناب و بوته‌کاری کاشته شود که با هدف افزایش پایداری است.

اعتبار ریزگرد پرداخت نشد

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خوزستان همچنین با اشاره به پیش بینی سه هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای اجرای طرح مقابله با گرد و غبار خوزستان گفت: از زمان آغاز طرح در سال ۹۶ تاکنون در حدود ۴۰۰ میلیارد تومان از این اعتبار به خوزستان پرداخت شده است.

وی افزود: مقرر شده بود که ۲ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان اعتبار باقیمانده به تدریج به خوزستان اختصاص یابد، اما با وجود پیگیری هنوز نتیجه‌ای نشده است.

سجادی اضافه کرد: در سال مالی ۱۴۰۰، برای برنامه‌های بیابان‌زدایی خوزستان ۸۱ میلیارد تومان مصوب شده بود که ۴۷ میلیارد تومان از آن از محل اعتبارات ملی است و از این مقدار ۱۹.۶ میلیارد تومان پرداخت شده که بیش از ۲ ماه پیش بوده و بعد از آن هیچ اعتباری تخصیص نیافته است.

وی ادامه داد: از سایر منایع نیز اعتباراتی برای مقابله با گرد و غبار اختصاص داده شده که شامل ۲۰ میلیارد تومان برای آبیاری و واکاری عرصه‌های نهالکاری در تنش آبی تابستان پارسال و ۱۴ میلیارد تومان نهالکاری در مناطق اطراف تاسیسات نفتی با مشارکت وزارت نفت است.

سجادی اظهار داشت: با وجود پرداخت نشدن اعتبارات، کار آبیاری و نگهداری عرصه‌های نهالکاری و بوته‌کاری متوقف نشده، اما همزمان نیز اعتبارات در حال پیگیری است، البته باید به این مساله توجه کرد که وضعیت اعتبارات در حد پروژه نیست.

بر اساس این گزارش، بر اساس مطالعات موسسه آب و خاک، از مجموع یک میلیون هکتار بیابان‌های خوزستان، ۳۴۵ هزار هکتار آن کانون گرد و غبار است.

این کانون‌ها در هفت نقطه استان شامل کانون شماره یک در جفیر در جنوب غرب استان، کانون شماره ۲ در شمال خرمشهر، کانون شماره ۳ در شرق اهواز، کانون شماره ۴ در جنوب و جنوب شرق اهواز، کانون شماره ۵ در امیدیه، کانون شماره ۶ در ماهشهر و کانون شماره ۷ در هندیجان پراکنده است.

طرح مقابله با گرد و غبار خوزستان، در پی توفان‌های شدید خاک و قطع آب ، برق و تلفن در این استان، در اواخر سال ۹۵ آغاز شد.

به گفته سجادی مدیرکل منابع طبیعی خوزستان، تاکنون در ۲۵۰ هزار هکتار از این کانون‌ها اقدامات و فعالیت‌هایی صورت گرفته که شامل ۲۵ هزار و ۸۰۰ هکتار نهال‌کاری، ۱۸۰ هزار هکتار حفاظت و قرق و ۳۰ هزار هکتار مدیریت رواناب است.

سال گذشته برای طرح مقابله با ریزگردها سال پر تنشی از نظر تامین منابع مالی و آبی بود. آنطور که سجادی پیش از این گفته بود: بخشی از عرصه‌های نهال‌کاری و بوته‌کاری در کانون‌های ریزگرد خشک شده است.

ساخت کانال پورشریفی که برای آبرسانی به کانون‌های گرد و غبار، توسط جهاد نصر پیش بینی شده هنوز به اتمام نرسیده و این طرح که گفته می‌شود تحت فشارهایی برای انتقال آب به حوضه رودخانه مارون اجرا شده با انتقادات بسیاری روبرو است.