گرمازدگی را چگونه کنترل کنیم؟

متخصص طب اورژانس و سرپرست مرکز آموزشی، پژوهشی و درمانی گلستان اهواز در زمینه عارضه گرمازدگی گفت : دمای بدن انسان در حالت عادی بین ۳۶ تا ۳۸ درجه است، اما اگر دمای بدن به مدت طولانی و به تاثیر از دمای محیط و متابولیسم فرد، به بیش از ۴۰ درجه افزایش یافت، به عوارضی دچار خواهد شد که به آن گرمازدگی می‌گویند.

مفید حسین‌زاده افزود : افزایش دمای مرکزی بدن انسان تا حدود ۴۰ درجه سانتی‌گراد یا بالاتر، علامت اصلی گرمازدگی است، اما شواهدی، چون تغییر خلق، گیجی و بی‌قراری، هذیان و تکلم نامفهوم، تحریک‌پذیری، تشنج و اغماء حاد نیز می‌توانند از علائم گرمازدگی باشند.

وی گفت : اولین کار لازم، انتقال فرد گرمازده به محیط خنک یا سایه است تا از تداوم فشار گرما جلوگیری شود. پس از آن، نوشاندن مایعات خنک و حاوی مقدار کمی نمک توصیه می‌شود و با حفظ حریم خصوصی، سعی کنیم در صورت امکان لباس‌های او را در آورده تا در معرض گردش هوا قرار بگیرد. اگر شرایط بیمار به پایداری نسبی نرسید، سریعا با مرکز فوریت‌های پزشکی ۱۱۵ تماس گرفته شود.

حسین زاده در زمینه پیشگیری از گرمازدگی توصیه کرد : به طور کلی تغذیه در پیشگیری و رفع گرمازدگی بسیار مهم است؛ به گونه‌ای که رژیم غذایی باید به تناسب فصل و میزان دما تغییر کند و روی مقدار و زمان استفاده از برخی مواد غذایی نیز باید تجدید نظر کرد. یکی از مواد غذایی که نقش بسیار حیاتی در فصل گرما ایفا می‌کند، آب است. کاهش سطح مایعات در بدن، عامل اصلی عارضه‌ای موسوم به دهیدراتاسیون و متعاقب آن بروز گرمازدگی در فصول گرم سال است. معمولا همزمان با از دست دادن مایعات، سدیم و املاح معدنی نیز دفع می‌شوند، بنابراین صرفا نوشیدن آب نمی‌تواند جایگزین فوری و مناسبی برای مواد از دست رفته بدن باشد و بهتر است مقداری نمک یا آب‌لیمو به آب نوشیدنی اضافه شود.

وی گفت : همچنین مصرف قند نیز به دلیل اینکه هضم آن نیاز به آب دارد، کم‌آبی بدن را به دنبال داشته که توصیه می‌شود از مصرف نوشیدنی‌های شیرین مانند نوشابه و شربت در هوای گرم اجتناب شود. از طرفی، نوشیدنی‌های حاوی کافئین مثل قهوه و چای نیز باعث از دست دادن آب بدن می‌شوند و به کسانی که عادت به نوشیدن چای دارند، توصیه می‌شود در صورت امکان چای کمرنگ مصرف کنند.

او افزود : استفاده از میوه و سبزیجات از قبیل هندوانه، طالبی و خربزه نیز برای کمک به تامین آب بدن در فصل گرما و استفاده از عرقیاتی مانند بیدمشک و کاسنی می‌تواند بسیار مفید باشد.

حسین زاده گفت : بروز گرمازدگی در گروه‌های سنی کودکان و سالمندان شایع‌تر است؛ چراکه کودکان از طرفی به دلیل محدودیت توان جسمی و از سوی دیگر به خاطر فعالیت و جنب‌وجوش مستمر، آب بیشتری از دست می‌دهند؛ همچنین سالمندان (افراد بالای ۶۰ سال) دیرتر از زمان واقعی احساس تشنگی می‌کنند و رغبت زیادی به مصرف آب و مایعات ندارند، بنابراین برای جلوگیری از بروز گرمازدگی در این افراد، مصرف روزانه حداقل ۸ تا ۱۰ لیوان آب، چای کمرنگ یا آبمیوه طبیعی ضروری است.

او افزود :  ورزشکاران و کارگرانی که برای مدت طولانی در تماس با گرما هستند، نسبت به افراد معمولی شرایط خاصی دارند؛ چراکه ورزش کردن و کار بدنی در گرما دشوار و ورزشکار مجبور است فشار بیشتری را تحمل کند.

وی توصیه کرد هنگام ورزش در هوای گرم، به تامین آب مورد نیاز بدن توجه ویژه داشته باشید، نوشیدن آب را قبل از ورزش آغاز کرده و هنگام فعالیت ورزشی نیز هر ۱۵ تا ۲۰ دقیقه مقداری آب بنوشید.