محمدحسین وزیری مدیر بخش انرژی و سیالات: مقوله تامین پایدار انرژی یکی از اصلهای اولیه و مهم در مسیر پیمودن توسعه صنعتی، بهخصوص در حوزه صنعت فولاد است. بیتوجهی به این مسئله صنایع فولادی را با مشکلات بسیاری مواجه میسازد و در کنار تاثیرات مخرب بر تحقق اهداف پیشبینیشده تولید، هزینه و بهای تمامشده محصولات را نیز بهشدت افزایش میدهد. از این رو، به نظر میرسد که لازم است اقدامات جدیتری در خصوص تامین پایدار انرژی در کشور صورت بگیرد. برنامههای شرکت فولاد خوزستان همواره موجب شدهاند تا این شرکت بتواند مصرف انرژی خود را تا حد مطلوبی کنترل کند. با این حال، مشکلات هفتههای اخیر در حوزه کاهش دیماند مصرفی برق تبعات سنگینی را برای این شرکت در زمینه کاهش تولید و سودآوری به دنبال داشته است.
از دیدگاه مدیریت انرژی، کنترل و بهینهسازی انرژی باید منجر به افزایش تولید و رفاه اجتماعی شود. نظر به اینکه صنعت فولاد جزو صنایع بسیار انرژیبَر به شمار میآید، تامین پایدار انرژی ــ چه از نظر کمیت و چه از نظر کیفیت و نوسانات کیفیت ــ از اصول بنیادی مدیریت انرژی محسوب میشود. اهمیت تامین پایدار انرژی از ۳ منظر قابلبررسی است:
چالشی ساختاری
تداوم روند کنونی چالشهای صنعت برق منجر به افزایش هزینههای صنعت فولاد، کاهش تولید ملی، حذف بنگاههای کوچک و زودبازده و صدمه به زنجیره تولید تا مصرف فولاد در اقتصاد و جامعه میشود که در نهایت، افزایش تورم در کشور را در پی خواهد داشت.
به نظر میرسد که با توجه به وضعیت تامین برق در کشور و آیندهنگری های مربوط به آن، لازم بود تا طی سالهای قبل، کمیتههای منسجم و دارای قدرت اجرایی بالا به همت وزارتخانههای صمت، نیرو و نفت تشکیل شود تا برای بررسی تهدیدها و ریسکها و پیامدهای ناشی از ناپایداری در تامین انرژی، پیش از به وجود آمدن مشکلات در تامین پایدار برق در کشور، برنامهریزیها و اقدامات لازم به منظور مواجهه با آن انجام شود و نیز با اهدای مشوقها و طرحهای کمکی به صنایع بزرگ، مثلا طرحهای تشویقی با رویکرد ساخت نیروگاههای خصوصی، ایجاد زیرساخت و زمینه برای استفاده از تکنولوژیهای بهروز در تولید، گامهایی جدی در این مرحله بردارند. البته الزامات قانونی خوبی در این زمینه وجود دارد، مثلا قانون اصلاح الگوی مصرف، که لازم است هرچه سریعتر و بیشتر به آن پرداخته شود.
گفتنی است که طی سال جاری، افزایش بیش از چهار برابری قیمت برق مصرفی صنایع فولادی منجر به بالا رفتن هزینههای انرژی در بهای تمامشده شمش شده است. بنابراین، با توجه به محدودیتهای اجباری برق و افزایش شدید تناژهای ازدسترفته و تولید غیرنرمال، کاهش تعرفههای انرژی میتواند مسیر گذشتن از سختی این ماهها را برای شرکتهای فولادی هموارتر کند. از مهمترین رویکردها و اقدامات موثر برای بهبود شرایط فعلی و تامین پایدار انرژی برای صنعت کشور میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
شرکتها نیز، به صورت کوتاهمدت و برای مواجهه با شرایط فعلی، میتوانند به انجام این امور اقدام کنند:
مصرف انرژی و شرکت فولاد خوزستان
خوشبختانه شاخصهای مصرف انرژی در فولاد خوزستان منطبق با استاندارد ملی معیار مصرف انرژی در فرایندهای تولید آهن و فولاد ۹۶۵۳ است. با توجه به رویکرد بهبود مستمر و ایجاد اهداف چالشی و قابلدسترس، فولاد خوزستان صرفا به استاندارد ۹۶۵۳ اکتفا نکرده و هر ساله اهداف سختگیرانهتری در مورد استاندارد ملی در نظر گرفته است. همچنین، به منظور دستیابی به این اهداف، پروژههای بهبود و افزایش ظرفیت، بهبود فعالیتهای کنترل عملیات، محاسبه صرفهجوییهای انرژی ناشی از اجرای پروژههای بهبود و کنترل عملیات، هدفگذاری و اقدام برای بهبود متغیرهای مرتبط با نرخ مصرف انرژی شامل کربن، متالیزیشن، الکترود و … انجام میپذیرد.
با توجه به اینکه شرکت فولاد خوزستان قدیمیترین شرکت فولادی (احیای مستقیم، کوره قوس) به شمار میآید، همواره برای بهبود عملکرد انرژی اقدامات موثری انجام داده است. برای نمونه، نرخ برق مصرفی کل فولادسازی در اسفندماه سال ۱۳۹۹ بر اساس استاندارد ملی ۸۴۷ کیلووات ساعت بر تن بوده که نسبت به معیار مصرف ۹۶۵۳ حدود ۴۴ کیووات ساعت بر تن پایینتر است.
از مهمترین اقدامات این شرکت در خصوص تامین پایدار انرژی و آب میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
در پایان، گفتنی است تا هنگامی که اقدامات جدی در سطح کلان کشور به منظور تامین پایدار انرژی برای صنایع ایجاد نشود همچنان با تهدیدها، ریسکها و حوادث مربوط به تامین انرژی مواجه خواهیم بود.