بودجه‌ریزی پس از ۸ سال بودجه گریزی

عملکرد بودجه ای دولت سیزدهم نسبت به دولت گذشته قابل مقایسه نیست. دولت گذشته بودجه ۱۴۰۰ را با ۴۸۰هزار میلیارد تومان کسری به دولت سیزدهم تحویل داد. برای ارزیابی عملکرد دولت سیزدهم، عملکرد اقلام اصلی بودجه در شش ماهه دوم سال ۱۴۰۰با نیمه دوم سال ۱۳۹۹ مقایسه شده است.

در شش‌ماهه دوم سال ۱۴۰۰ نسبت به مدت مشابه سال قبل:

منابع دولت دو برابر شد و بالغ بر ۶۴۳۷ هزار میلیارد ریال بود.

درآمدهای عمومی به‌عنوان پایدارترین جزء منابع دولت، حدود ۳۳۲۸ هزار میلیارد ریال بود و بیش از دو برابر مدت مشابه سال قبل بود.

با توجه به تلاش نظام مالیاتی کشور، علی‌رغم تداوم تحریم‌های ظالمانه و تداوم نسبی بیماری کرونا، درآمدهای مالیاتی ۵۰ درصد رشد داشته و ۱۷۸۰ هزار میلیارد ریال شد.

میزان درآمد حاصل از نفت و میعانات با اتخاذ دیپلماسی اقتصادی و دور زدن تحریم‌ها، بیش از ۱۵٫۴ برابر شده و ۱۷۱۴ هزار میلیارد تومان بود.

فروش واگذاری انواع اوراق اسلامی اگرچه یکی از راه‌های تأمین مالی و بودجه دولت است، اما می‌تواند موجب افزایش بدهی دولت شود. در دوره مورد بررسی، میزان بدهی دولت ۱۲ درصد کمتر افزایش یافت.

مصارف کل حدود دو برابر شد.

علی‌رغم صرفه‌جویی‌ها، به دلیل غیرمنعطف بودن بخش مهمی از اعتبارات هزینه‌ای که شامل حقوق و دستمزد و بیمه‌ها و … است و با توجه به تکالیف متعدد هماهنگ‌سازی‌ها و هزینه‌های مرتبط با شیوع بیماری کرونا، اعتبارت هزینه‌ای ۷۵ درصد رشد داشت.

اعتبارات تملک دارائی سرمایه‌ای (عمرانی) که مکمل سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و به‌عنوان ایجاد زیرساخت‌ها در اقتصاد ملی است، علی‌رغم فشار هزینه‌های جاری و بازپرداخت بدهی‌ها، از رشد مناسبی برخوردار بود و ۶۳ درصد رشد داشت و بالغ بر ۶۹۵ هزار میلیارد ریال بود.

اعتبارات تملک دارائی مالی که به مفهوم پرداخت بدهی‌های دولت است، با عنایت به سررسید شدن اوراق فروش رفته در دولت گذشته و عزم دولت سیزدهم مبنی بر پرداخت به‌موقع دیون و بدهی‌ها، حدود ۳٫۵ برابر شده و حدود ۱۲۷۴ هزار میلیارد ریال بود.

اقلام اصلی بودجه عمومی دولت در مقطع تحویل دولت سیزدهم (هزار میلیارد ریال)

روند سنوات گذشته منابع و مصارف بودجه دولت و اجزاء اصلی آنها به شرح جدول ذیل می‌باشد. مهم‌ترین نکته در این روند، کاهش شدید درآمدهای حاصل از نفت و فراورده‌های نفتی در سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ است که ناشی از بی‌عملی دولت قبل برای دور زدن تحریم‌هاست. همچنین روند توجه به تأمین مالی بودجه با اتکا به واگذاری دارائی‌های مالی، به‌ویژه فروش انواع اوراق اسلامی، در سال‌های اخیر مشهود است.

عملکرد اقلام اصلی بودجه عمومی دولت در دوره ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۰ (ارقام هزار میلیارد ریال)